ARICILAR İÇİN BAZI ÖNEMLİ ÖNERİLER

1. Teknik ve gezginci arıcılığa uygun kovanlarla çalışınız.

2. Ekonomik bir arıcılık için belli bir bilgi ve tecrübe kazandıktan sonra en az 50-60 adet koloni bulundurunuz ve diğer arıcılarla işbirliği yapınız.

3. Kolonilerde genç ve kaliteli ana arı bulundurarak güçlü kolonilerle çalışınız. Arıcılıktan tatmin edici kazanç ancak güçlü kolonilerle sağlanabilir. Zayıf koloniler üretim maliyetlerini yükseltir, kazanç miktarını düşürür. Bu nedenle 5'er çerçeveli 3 koloni yerine 10 çerçeveli 1 koloni ile çalışmayı tercih ediniz.

4. Güçlü kolonilerde birim üretkenliğin çok daha yüksek olduğunu unutmayınız. 10.000 yetişkin arısı olan bir kolonide bir işçi arı 400 mg bal üretirken 40.000 yetişkin arısı olan diğer kolonideki aynı işçi arının 800 mg bal ürettiğini ve bunun sonucunda zayıf koloniden 4 kg bal alınırken güçlü koloniden 32 kg bal alındığını hatırlayınız. Güçlü kolonideki arıların zayıf kolonideki arılara göre daha üretken olduğunu biliniz.

5. Güçlü kolonilerle çalışmak için kolonilerde genç ve kaliteli ana arı bulundurma yanında oğul önleme çalışmalarını ihmal etmeyiniz. Koloni sayısını artırmak istiyorsanız bölme yapınız ve yumurtlayan hazır ana arı kullanınız.

6. Ekonomik bir arıcılık için gezginci arıcılık yaparak nektarı bol ve uzun süre çiçeklenen  bitki örtüsünü takip ediniz.

7. Tüm mevsimsel bakım işleri zamanında ve eksiksiz yapınız. Özellikle ilkbahar bakım ve beslemesinin zamanını kaçırmayınız. Başarılı kışlatmada altın kuralın kışa genç işçi arılarla ve yeterli besin stoku ile girmek olduğunu hatırlayınız.

8. Üretiminizi sadece bala dayandırmayıp üretim çeşitliliğine gidiniz. Bal yanında polen ve/veya arı sütü üretimi yaparak arıcılıktan sağladığınız kazancınızı artırınız. Polenin bol olduğu dönemlerde polen toplayarak polenin yeterli olmadığı dönemlerde arılarınızı topladığınız polenle besleyiniz.

9. Arı hastalık ve zararlıları konusunda her zaman dikkatli ve uyanık olunuz. Şüpheli durumlarda mutlaka bir uzmanın görüş ve önerilerini alınız.

10. Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanmayınız. Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanmanın arılarınıza, balınızın kalitesine ve bütçenize zarar vereceğini unutmayınız.

11. Arıcılık konusunda çalışan resmi veya özel kurumlara ziyaret ederek arı ürünlerinin üretim tekniklerini uygulamalı olarak görünüz, bilgi düzeyinizi yükseltiniz. Arıcılığın ancak bilgi ve tecrübe ile yapılabileceğini biliniz.

12. Varroa mücadelesini erken ilkbahar ve geç sonbaharda,  bu iş için ruhsatlandırılmış uygun ilaçla uygun dozda yapınız.

13. Arıcılığın değişik konularında daha fazla bilgi sahibi olmak için Tarım ve Köyişleri Bakanlığının İl ve İlçe Müdürlükleri yanında aşağıda ad ve adresleri verilen arıcılık konusunda uzmanlaşmış kurum ve kişilerle ilişki içinde olunuz, son teknik gelişmeleri öğreniniz.

14. Balın doğal ve saf bir gıda maddesi olduğunu hatırlayarak üretiminde 22 Ekim 2000 tarih ve 24208 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Türk Gıda Kodeksi 2000/39 sayılı "Bal Tebliği" hükümlerine uyunuz.



 Resmi Gazete Tarihi: 25.05.2003 Resmi Gazete Sayısı: 25118

ARICILIK YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar

        Amaç

        Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı; arıcılık konusunda büyük potansiyele sahip ülkemizde; yetiştiricilik, araştırma, gen kaynaklarının tespiti, muhafazası, ıslahı, yetiştiricilik için yeni hatların oluşturulması, damızlık materyalin ithalat ve ihracatı, ticari maksatla ana arı yetiştiriciliği temel esaslarının belirlenmesi, bahsi geçen işletmelerde yapay tohumlama yapılmasında aranacak kriterlerin belirlenmesi ve yaygınlaştırılması, arı sağlığının korunması amacına yönelik tedbirlerin alınmasıdır.

        Kapsam

        Madde 2 - Bu Yönetmelik; arıcılıkla ilgili her türlü üretim, araştırma, ıslah, damızlık materyali elde etme, sabit ve gezginci arıcılık konusunda esasların belirlenmesi, arı sağlığı ve nakli hususlarında gerekli tedbirlerin alınması, alet, makine ve malzemelerin standardizasyonu, eğitim, projelendirme, ballı bitkiler tarımının geliştirilmesi, ana arı yetiştiriciliği, bal arılarında yapay tohumlama konularını kapsamaktadır.

        Hukuki Dayanak

        Madde 3 - Bu Yönetmelik; 3755 sayılı Yetki Kanununa istinaden çıkarılmış 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname, 4631 sayılı Hayvan Islahı Kanunu, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu, 560 sayılı Gıdaların Üretimi,Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname ile 6968 sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanununun ilgili maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

        Tanımlar

        Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;

        Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

        Arıcı Birlikleri: Her ilde arıcıların oluşturdukları İl Birliklerini,

        Türkiye Arıcılar Merkez Birliği (TAB): İllerde kurulan arıcılık örgütlerinin oluşturduğu ve arıcıları temsil eden üst birliği,

        Arıcı Kimlik Belgesi: Arıcıya TAB tarafından verilen belgeyi,

        Arıcılık: Arıyı canlı materyal halinde kullanmak suretiyle, arı ürünleri üzerinde araştırıcı, öğretici ve üretici olarak fiilen yapılan çalışmaları,

        Arıcı: Arıcılık işlerini meslek edinen ve geçimlerini kısmen veya tamamen bu yoldan kazananları,

        Ana Arı Üretimi: Aşılama tekniği kullanılarak, damızlık olarak seçilmiş arı materyalinin çoğaltılmasını,

        Arı Yoğunluğu: Bir bölgede flora ve ekolojik şartlar dikkate alınarak, mevcut kovanların verimini düşürmeden, birim alanda bulundurulabilecek arılı kovan miktarını,

        Arılık: Arılı kovanların bulunduğu açık ya da kapalı tesis ve yerleri,

        Arı Ürünleri: Arıcılık çalışmaları sonunda üretilen bal, balmumu, propolis, arı sütü, arı zehiri, polen, ana arı, erkek arı, işçi arı ve oğulu,

        Ana Arı Üreticisi: Ana Arı Yetiştiricisi Sertifikası sahibi olup, ana arı üretip satan kişi veya tüzel kişileri,

        Koloni:Yumurtlayan ana arısı bulunan ve koloni faaliyetlerinin sürdürüldüğü arı ailesini,

        İzole bölge: Saf ırk veya hibrit ana arı üretilecek ise; sadece saf ırkın veya üretilecek hibritin baba hattını oluşturan kolonilerin bulunduğu çiftleştirme mekanı ve bu mekanın yarıçapı en az 15 km olan, yabancı kolonilerden arındırılmış alanı,

        Yapay Tohumlama: Çiftleşme olgunluğuna gelmiş ana arının alet altında yaklaşık 8- 10 erkek arının spermi alınarak CO2 ile bayıltıldıktan sonra yeteri kadar (yaklaşık 8 mm³) spermin ana arıya mikroskop altında enjekte edilmesini, (spermatheaca’da depolanan spermatozoid miktarının yeteri kadar yani yaklaşık 2-6 milyon düzeyinde olmasını),

        Kovan: Taşınabilir arı ailesi barınağını,

        Temel petek: Ham maddesi saf balmumu olan, mekanik olarak tekniğine göre, sterilize edilerek imal edilen levhaları,

        Dernek: Arı üreticilerinin oluşturdukları mesleki dayanışma kuruluşunu,

        Polinasyon: Bitkilerde tozlaşma faaliyetini,

        Propolis: Arı reçinesi, karamumu,

        Polen: Çiçek tozunu,

        Gezginci Arıcı: Bitkilerdeki farklı çiçeklenme döneminden üst düzeyde faydalanmak ve kış koşullarından arıyı korumak maksadıyla kolonilerini yer değiştiren arıcıyı,

        Sabit Arıcı: Tüm yıl boyunca kolonilerini aynı yerde bulunduran arıcıyı,

        TSE: Türk Standartları Enstitüsü’nü,

        (Ek:RG-13/08/2006-26258) İşletme tanımlama numarası: Bakanlık Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından kayıt altına alınan işletmelere verilen sayıyı, ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Gezginci Arıcılık

        Gezginci Arıcılık Şartları

        Madde 5 - Bakanlık İl ve İlçe Müdürlükleri, gezginci arıcıların konaklayacakları yerleri, Bakanlık İl/İlçe Müdürlüğünde görevli, arıcılık konusunda deneyimli iki teknik eleman, varsa arıcı örgütü temsilcisinden olmak üzere bölge arıcılarını temsilen bir üreticiden oluşacak en az üç kişilik bir heyetle bölgenin bitki florasını, ekolojik yapısını, yerleşim birimlerini, varsa mevcut arı yoğunluğunu da dikkate alarak kaç koloninin yerleşebileceğini kapasiteleriyle birlikte belirler ve harita üzerinde gösterir. Arı kışlatma bölgelerinde flora kapasitesine bakılmaz. İl/İlçe Müdürlükleri gezginci arıcıların konaklayacakları yerleri belirlerken bölgenin güvenlik açısından sorunun olmadığına dair mahalli güvenlik birimlerinden olumlu görüş alırlar.

        Gezginci arıcılara aşağıdaki hususlar uygulanır.

        a) (Değişik:RG-08/03/2007-26456) Arılarını sevk etmek isteyen arıcı, işletme tanımlama numarası ile Bakanlığın il/ilçe müdürlüklerine başvurarak hayvan sevklerine mahsus veteriner sağlık raporu alır. Bu rapora istinaden arılarını sevk eder. Rapordaki sevk adresi ile konaklama adresi aynı olmalıdır. Konakladığı ilin il/ilçe müdürlüğüne, veteriner sağlık raporu ile başvurarak bir hafta içerisinde  Arı Konaklama Belgesini (EK-1) alır. Devlet ormanlarında konaklayacak arıcı ise, öncelikle Çevre ve Orman Bakanlığının ilgili birimlerinden alacağı izin belgesine istinaden Arı Konaklama Belgesi alır. Arıcı Kimlik Belgesi olan arıcıya konaklamada öncelik verilir. Yer gösterilmeden ve belgeleri olmadan yerleşen arıcının arıları, il/ilçe müdürlüğünün talebi ile mülki amirlikçe güvenlik güçleri marifetiyle bulunduğu yerden kaldırılır. Kaldırma sürecinde meydana gelen zarardan arıcı sorumludur. Nakliye ve işçilik ücreti arıcıdan alınır.

        b) (Değişik:RG-13/08/2006-26258) Belirlenmiş bölgede konaklayacak gezginci arıcı, konaklayacağı yer gerçek kişiye ait ise şahısla, tüzel kişiliğe ait ise tüzel kişiliği temsil eden yetkili/yetkililerle, yapacakları anlaşmayı bir belgeye bağlar. Bu belgeye istinaden Bakanlık il veya ilçe müdürlüğünden Arı Konaklama Belgesi alır. Konaklanan bölge için belirlenmiş koloni kapasitesi üzerindeki taleplerde Bakanlık il/ilçe müdürlüklerince yerleşme müsaadesi verilmez.

        c) (Değişik:RG-13/08/2006-26258) Konaklayacak arıcılar; konaklayacakları yer şahıs arazisi ise arazi sahipleriyle, köy arazisi ise köy muhtarlığıyla, diğer tüzel kişiliklere ait arazi ise yetkililerle anlaşma yapar. Arazi sahipleri dışında hiçbir kamu kurum ve kuruluşlarınca, arıcıdan konaklama ücreti dahil hiçbir ad altında ücret alınmaz. Gezginci arıcılardan arazi sahipleri dışında ücret aldığı tespit edilenler hakkında yasal işlem yapılır.

        d) Gezginci arıcıların yerleştirilmelerinde, Bakanlık İl/İlçe Müdürlükleri yetkilidir. Yerleştirme kararlarında keyfilik olamaz. Yerleşim yerinin flora durumu, yol durumu, yerleşim yerine yakınlığı ve benzeri durumlar dikkate alınarak kararlar verilmelidir.

        e) Gezginci arıcılık yapan üreticiler, konaklama yapılan yerlerde arıların çevreye zarar vermemesi için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.

        f) Yerleşim işlemleri tamamlanmış arıcıların ve yanında çalışan kişilerin isimleri Bakanlık İl/İlçe Müdürlükleri tarafından o mahallin güvenlik birimlerine liste halinde bildirilir.

        g) Arı gen kaynaklarının korunması amacıyla izole bölgeleri Bakanlık belirler.

        h) (Ek:RG-13/08/2006-26258) Gezginci arıcılık ve/veya sabit arıcılık yapan arıcılar, arılarını çevreye rahatsızlık vermeyecek şekilde meskûn mahal dışında bir yerde konaklatır. Meskûn mahal ve mücavir alan sınırları içinde arı konaklatılmasında ortaya çıkan ihtilafların giderilmesinde Bakanlık il/ilçe müdürlükleri yetkilidir.

        ı) (Ek:RG-13/08/2006-26258) Devlet ormanlarında konaklayacak arıcıların izin ile ilgili usul ve esasları Orman Genel Müdürlüğünce belirlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Temel Petek ve Bal Standardı

        Temel Petek

        Madde 6 - Temel petek üreticileri, Bakanlık İl Müdürlükleri tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilerek, petek imalinde mutlaka sterilize sistemin kurulması, balmumunun 120 °C’de 15 dakika 1 atmosfer basınç ile sterilize edildikten sonra temel petek imaline geçilmesinin sağlanması ve balmumuna parafin ve benzeri herhangi bir yabancı madde karıştırılmaması için gerekli tedbirleri alırlar.

        Bal Standardı

        Madde 7 - Bal Standardında; 22/10/2000 tarih ve 24208 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği esastır. Petek ve diğer arı ürünleri ile ilgili ürün tebliğleri yayımlanıncaya kadar TSE Standartları esas alınacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Arılarda Yapay Tohumlama, Ana Arı Yetiştiriciliği,

Arıcılık Kursu (Değişik:RG-13/08/2006-26258)

        Yapay Tohumlama Usul ve Esasları

        Madde 8 - Arılarda yapay tohumlama usul ve esasları, Bakanlık tarafından yayınlanacak talimatla belirlenir.

        Uygulama Yapabilecek Gerçek ve Tüzel Kişiler

        Madde 9 - Yapay tohumlama yapacak gerçek ve tüzel kişiler Bakanlıktan izin almak zorundadır. İzin için Bakanlığa yazılı müracaat edilir ve yapılan inceleme sonunda uygun görülenlere sertifika düzenlenerek izin verilir.

        Ana Arı Yetiştiriciliği, Arıcılık Kursu

        MADDE 10 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-13/08/2006-26258)

        Ana arı yetiştiriciliği ve arıcılık kursları aşağıdaki esaslar dahilinde yapılır.

        a) Damızlık ana arı yetiştiriciliği uygulama esasları Bakanlıkça belirlenir.

        b) (Değişik:RG-08/03/2007-26456) Bakanlık, arıcılara yönelik Ana Arı Sertifikası vermek üzere, Ana Arı Yetiştiriciliği kursları düzenler ve kurs ücretleri dahil olmak üzere bu kursların düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları belirler.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Ballı Bitkiler Tarımı

        Tedbirler

        Madde 11 - Ballı bitkiler tarımını ve polinasyonu geliştirici ve özendirici tedbirler Bakanlıkça alınır.

        Orman Ağaçlarının Kesimi

        Madde 12 - Arıların istifade edebileceği orman ağaçlarının kesilmesi, Orman Bakanlığı’nın yapacağı uygun bir amenajman planı çerçevesinde uygulanır.

        Amenajman planı

        Madde 13 - Bal üretimi için ayrılacak orman alanların; amenajman planlarının tespiti, faydalanma zamanı, süresi, şartları, faydalanmada öncelik alacak yetiştiricilerle ilgili kriterler ve birim alana konulacak kovan sayıları, Bakanlık İl Müdürlükleri ile ilgili Orman Bölge Müdürlüğü’nün elemanlarınca tespit edilir.

ALTINCI BÖLÜM

Zirai Mücadele Tedbirleri

        Uzaklık

        Madde 14 - Mevcut imkanlar ölçüsünde arılıkların ilaçlama yapılan alanlardan uzak yerlerde bulunmasına özen gösterilir. Bu uzaklığın en az 6 km. olmasına dikkat edilir.

        Mücadele

        Madde 15 - Zirai mücadele yapılacak yerlerdeki ve çevresindeki arıcılar mücadele yapacak kuruluş ve şahıslar tarafından 7 gün önceden haberdar edilir. Ayrıca arıcılar Bakanlık İl/İlçe Müdürlüklerinden bulundukları yöredeki mücadele programları hakkında bilgi alır. İlaçlamada aşağıdaki hususlara uyulur.

        a) İlaçlamadan belirli bir süre önce, ilaçlama programına alınan bölgenin genişliği, kullanılacak ilacın cinsi, atılma zamanı, etki süresi ile bal arılarına olan etkisi kitle iletişim araçları ile arıcılara duyurulur.

        b) Zirai Mücadelede bal arılarını korumak için öncelikle sıvı ilaç kullanılır.

        İlaç Uygulaması

        Madde 16 - Arıların ilaçlardan zarar görmelerini asgari düzeyde tutmak için ilaç tatbik edecek kişi ve kuruluşlarca aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulur.

        a) İlaçlamaların kültür bitkilerinin çiçek açtığı dönemden önce veya sonra yapılmasına dikkat edilir ve çiçek açma döneminde ilaçlama yapılmaz. Eğer bu devrede ilaç atma zorunluluğu varsa kısa sürede parçalanabilen ve arılara en az düzeyde etkili ilaçlar seçilerek, arıların aktif olmadığı zamanlarda uygulanır.

        b) İlaçlanan meyve ağaçları altında veya tarla kenarlarında bulunan çiçekli yabancı otlar arı zayiatını önlemek için ilaçlamadan önce imha edilir.

        c) Gerek havadan, gerekse yer aletleriyle yapılan ilaçlamada ilaçlanan sahanın dışına ilaç bulaştırılmaz. İlaç buharlarının sürüklenmemesi için rüzgarsız havada ilaçlama yapılır.

        d) İlaçlamalar sırasında arıların su içtiği kaynaklara ilaç bulaştırılmaz. Ayrıca boşalan ilaç ambalajları ortada bulundurulmaz.

        e) İlaçlamalar akşam üzeri veya sabahları erkenden arıların uçuş yapmadıkları, faal olmadıkları zamanlarda uygulanır. Çiçek tozları ile birlikte kovana taşınması, arı ve larvalarını öldürmesi mümkün olan toz ve ıslanabilir toz ilaç formülasyonları yerine, varsa sıvı veya granül ilaçlar, hatta çevreye en az düzeyde zarar veren kuru akışkan formülasyonlar tercih edilir.

        f) Bütün ilaçlar, arılara aynı oranda toksik olmadığı ve bir selektivite bulunduğuna göre arılara daha az zarar veren fakat hastalık veya zararlıya karşı etkili olan ve önerilen ilaçların kullanılmasına özen gösterilir.

        İlaçlardan Etkilenme

        Madde 17- Arıcı, yetiştirici ve ilaç tatbik eden elemanlara; arıların ilaçlardan etkilenmesi ve doğabilecek zararların önlenmesi için eğitim çalışmaları Bakanlıkça yaptırılır.

YEDİNCİ BÖLÜM

Tomruk Tahsisi, İthalat ve İhracat İzni

        Tomruk Tahsisi

        Madde 18 - Kovan imal edecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşlara kereste tahsisi Orman Bakanlığınca düzenlenir.

        İthalat ve İhracat İzni

        Madde 19 - Damızlık arı ve damızlık arı materyalleri ile arı hastalık ve zararlılarında kullanılacak veteriner müstahzarların imal, ithal ve ihracı 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ve bu Kanuna dayanarak çıkarılan yönetmelikler ile Dış Ticaret Müsteşarlığınca yayımlanan ithalat ve ihracat ile ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Kontrol ve Denetim

        Denetim

        Madde 20 - Gerçek ve tüzel kişilerin Damızlık Ana Arı, Ana Arı Yetiştiriciliği ve Yapay tohumlama konularındaki çalışmaları Bakanlıkça belirlenmiş Uygulama Esasları çerçevesinde denetlenir. Arı yapay tohumlaması yapan gerçek ve tüzel kişiler denetleme sonucu kusurlu veya yetersiz bulunmaları halinde birinci defa yazılı olarak ikaz edilir, ihmalin veya kusurun sürdürülmesi halinde çalışma izinleri iptal edilir.

        Kontrol

        Madde 21 - Bakanlık İl ve İlçe Müdürlükleri arıcıların, 22/10/2000 tarihli ve 24208 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne uygun bal üretimi yapmaları için gerekli denetim ve tedbirleri alır. Ayrıca arı ürünlerinin yurt içi denetim ve kontrollerini 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmündeki Kararname çerçevesinde yürütür.

        Bakanlık İl/İlçe Müdürlükleri; üretilen arı, arı ürünleri ve arıcılıkla ilgili her türlü alet, makine, petek, kovan ve arıcılık malzemesini arıcılık konusunda yetişmiş elemanlarla kontrol ettirmeye ve rapor tanzimine yetkilidir.

        (Ek fıkra:RG-08/03/2007-26456) Bakanlık, arıcılık kayıt sistemine esas olmak üzere, arıcılık kayıt sisteminin oluşturulmasına ilişkin usul ve esaslar ile kovan plakasının içeriği ve standartlarını belirler.

DOKUZUNCU BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

        Yürürlükten Kaldırılan Hükümler

        Madde 22 - 23/09/1994 tarihli ve APK-MKD-B-1 -01/94-66 sayılı Bakan Onayı ile yayımlanan Arıcılık Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

        Yürürlük

        Madde 23 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

        Yürütme

        Madde 24 - Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.

EK –1 (Değişik:RG-08/03/2007-26456)

                                              TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI

ANA ARI YETİŞTİRİCİLİĞİ TALİMATNAMESİ

 1. AMAÇ

Bu talimatnamenin amacı, ana arı yetiştiriciliğini denetim altına alarak kamu, özel ve tüzel kuruluşlarca üstün vasıflı ana arı üretimi ve satış denetimini sağlamaktır.

2. KAPSAM

Bu talimatname, kamu, özel ve tüzel kuruluşların ana arı yetiştirme ve satış faaliyetlerini düzenleme ve denetlemede izlenecek yöntem ve esaslara dair hükümleri içerir.

 3. TANIMLAR ve KISALTMALAR

Bu talimatnamede adı geçen;

Arılık: Ana arı üretim faaliyetlerinde kullanılan arılı kovan ve ekipmanların bulunduğu açık ya da kapalı tesis ve alanları,

Ana arı boyası: Ana arıyı işaretlemede kullanılan yıllara göre değişik renkteki bitkisel orijinli boyayı,

Ana arı nakliye kafesi: Çiftleşmiş ana arıların naklinde ve kolonilere kabul ettirilmelerinde kullanılan kafesi,

Ana Arı Üretim İzni: Ana arı yetiştiriciliği talimatnamesine uygun üretim yapan işletmelere Bakanlıkça verilen izni ifade etmektedir.                                                 

Ana Arı Yetiştirici Sertifikası: Bakanlıkça düzenlenen ana arı yetiştiriciliği eğitim programlarına katılarak başarılı olan arıcılara verilen belgeyi,

AYB: İl Arı Yetiştirici Birliğini,

Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nı,

Bakanlık Web Adresi: www.tugem.gov.tr ve www.tarim.gov.tr adreslerini,

Başlatıcı koloni: Damızlık koloniden aşılanan larvaların verildiği ve 1 gün süreyle tutulduğu ana arısız ve tek katlı (kuluçkalık) olarak düzenlenmiş; arı sütü salgılayan genç işçi arı popülâsyonunun sürekli yoğun tutulduğu, bal ve polen stoku bol olan ve her gün şurupla beslenen ana arı yetiştirme kolonisini,

Bitirici (besleyici) koloni: Başlatıcı kolonide kabul edilen larvaların beslenmesi ve yüksüklerin kapatılması aşamasını gerçekleştirmek için düzenlenmiş ana arılı, iki katlı (kuluçkalık ve ballık) ve ana arı ızgaralı; ana arı yüksüklerinin ve açık yavrulu gözlerin (larva) bulunduğu, genç işçi arı popülâsyonunun yoğun olduğu, bal ve polen stoku yeterli olan ve transfer edilen larvaların yerleştirileceği uygun şekilde dizayn edilen ana arı yetiştirme kolonisini,

Birlik: 4631 ve 5200 sayılı yasalar ile kurulmuş arıcı örgütlerini

Çiftleştirme kolonisi: Ana arının çiftleşme sürecini yaşadığı ve ilk yumurtlamayı gerçekleştirdiği, bakım ve beslemesini yapacak en az bir standart çerçevelik arı mevcuduna sahip çiftleştirme kutusu ya da ruşet kolonisini,

Çiftleştirme Kutusu: Çiftleştirme kolonilerinin içinde barındığı çeşitli boyutlarda olan küçük kutu, ruşet kovan veya bölünmüş standart kovanları,

Damızlık ana arı: Üzerinde durulan özellikler bakımından seçilen larva kaynağı koloninin ana arısını,

Damızlık koloni: Üzerinde durulan özellikler bakımından seçilerek çoğaltmada kullanılan larva kaynağı kolonisini,

Ekotip: Sınırlı bir alana doğal olarak uyum sağlamış popülâsyonu,

İşletme: Ana arı üretim işletmesini,

Koloni: Yumurtlayan ana arısı bulunan ve koloni faaliyetlerinin sürdürüldüğü arı ailesini,

Merkez Birliği: 4631 ve 5200 sayılı yasalar ile kurulmuş arıcı birliklerinin oluşturduğu üst birliği,

Müessese: Bünyesinde arıcılık birimi bulunan araştırma enstitüleri ve Kafkas Arısı  Üretim Eğitim ve Gen Merkezi Müdürlüğünü,

Ruşet: Küçük kolonileri barındırmak için kullanılan 3- 6 çerçeveli kovanı,

TAB: Türkiye Arı yetiştiricileri Merkez Birliği’ni

TÜGEM: Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü’nü,

Yetiştirme kolonileri: Ana arı üretiminde kullanılan başlatıcı, bitirici ve çiftleştirme kolonilerini,

Yönetmelik: Arıcılık Yönetmeliği’ni,

4. EĞİTİM

Uygulamalı ana arı yetiştiriciliği eğitimi almak isteyen arıcılar;

• Üyesi oldukları birliğe işletme tanımlama numarasını da içeren dilekçe ile başvuruda bulunurlar.
• Merkez birlikleri, birlikler tarafından gönderilen kurs başvurularını bölgelere göre icmal yaparak Bakanlığa gönderir.
• TÜGEM başvuru sahibi katılımcıların bölgelerini dikkate alarak, en az 10 gün süreli kurs programı, kurs yeri ve katılımcı sayısını belirler. 
• Bakanlık kurs programı için müesseseler, üniversiteler, birlikler ve arıcılık alanında  faaliyet gösteren özel ve tüzel kuruluşlardan yararlanır.
• Kursla ilgili bilgiler birlik aracılığı ile katılımcılara bildirilir.
• Kurs giderleri ve sertifika ücretleri kursiyerlere aittir.
• Bakanlık, kurs sonucunda yapılacak sınavda başarılı olanlara “Ana Arı Yetiştirici Sertifikası” verir.

Kursa katılmak isteyen, müfredatlarında arıcılık programı bulunan fakülte veya yüksek okul mezunları için birlik üyeliği ve işletmeye sahip olma şartı aranmaz. 

 5.YETİŞTİRİCİLİK DEĞERLERİ

          Yılda 3.000 (üçbin) adet ana arı yetiştirmeyi hedefleyen bir işletmede bulunması gereken asgarî canlı materyal sayısı ve ekipman miktarı aşağıda gösterilmiştir. Örneğin; kapasite tespitinde aşağıdaki asgarî değerler baz olarak alınır.

• 10 adet damızlık koloni,
• 1000 adet çiftleştirme kutusu,
• 150 koloni,

-      6 adet başlatıcı koloni,

-      20 adet bitirici (besleyici) koloni,

-      20 adet destek koloni,

-      74 çiftleştirme kutularını arılandırmak için

-      30 adet erkek arı üretimi çalışması yapılan koloni.

 6.BAŞVURU ve DEĞERLENDİRME

Ticarî maksatla ana arı üretimi amacıyla 900 adet/yıl (300 adet çiftleştirme kolonisi) ve üzeri ana arı üretimini hedefleyen işletme, Bakanlıktan üretim izni almak zorundadır.  300 ve 600 adet/yıl kapasite ile üretim yapmak isteyen işletmeler de üretim izni alabilirler.

 Ana arı üretim izni talebinde bulunacak AYB üyesi gerçek veya tüzel kişiler işletme tanımlama numarasının da belirtildiği dilekçe ekinde;

• Ana arı yetiştirici sertifikası,
• Nüfus cüzdanı fotokopisi,
• AYB üyesi olduğuna dair belge, (Üniversite ve Bakanlık arıcılık birimlerinden bu belge istenmez)
• Üretimde kullanacağı damızlık materyaline ilişkin belge,

       Damızlık materyali temin veya tescil edilmesi ile ilgili olarak aşağıda belirtilen yöntemlerden herhangi birisi;

-      Bakanlıkça damızlık üretim izni verilmiş işletmelerden alınmış ana arıya ait fatura,

-      Bakanlık araştırma enstitüleri ve Kafkas Arısı Üretim Eğitim ve Gen Merkezi Müdürlüğünden satın alınmış ve hangi ırk veya ekotip olduğunu gösteren, “ana arı üretiminde damızlık materyal olarak kullanılabilir” ifadesini içeren belge,

-      Üretici kendi belirleyeceği yöreye has ekotip arılarla üretim yapacak ise konuyla ilgili kamu kuruluşlarından (Üniversite, Bakanlık Araştırma Enstitüsü veya Kafkas Arısı Üretim Eğitim ve Gen Merkezi Müdürlüğünden) alınmış “ana arı üretiminde damızlık materyal olarak kullanılabilir” ifadesini içeren belge,

-      Bakanlıktan ana arı üretim izni almış, izole bölge kapsamında koruma altına alınan genetik değere sahip arı ırkı veya ekotiple üretim yapan işletmelerden alınmış damızlık materyal olarak kullanım amaçlı ana arı faturası,

-      İzole bölge kapsamında koruma altına alınan alanlarda ana arı üretmek isteyen gerçek ve tüzel kişilerde üretimde kullanacağı damızlık materyal ile ilgili belge aranmaz.

(Damızlık ana arı materyal temin edilebilecek işletmeler Bakanlık web sayfasında yayınlanmaktadır)

ile üretim sezonu başında (01 Mart - 31 Mayıs) kayıtlı bulunduğu Bakanlık İl Müdürlüğüne başvuruda bulunur.

Bakanlık, arıcılık konusunda akademik unvan almış üniversite öğretim üyesi ve müfredatlarında arıcılık programı bulunan fakülte veya yüksek okul mezunu müracaat sahiplerinde “Ana Arı Yetiştirici Sertifikası” aramaz.

Talepte bulunan tüzel kişi ise dilekçe ekinde ilâve olarak; işletme faaliyet alanı içerisinde ana arı üretiminin de bulunduğunu gösterir Ticaret Sicil gazetesi ile ana arı yetiştirici sertifikasına sahip şahıs/şahıslarla tüzel kişi arasında noterce onaylanmış sözleşme olması gerekmektedir.

Başvuruyu değerlendirecek Bakanlık İl Müdürlüğü’nde;

• İlgili Şube Müdürü,
• İl müdürlüğünde görevli arıcılık konusunda deneyimli bir teknik eleman,
• İl müdürlüğünde görevli bir veteriner hekim,
• TÜGEM’ce görevlendirilecek konu uzmanı,
• Arıcının üyesi olduğu AYB temsilcisinin katılımlarıyla beş kişiden oluşan bir komisyon kurulur.

      Komisyonca yerinde yapılan denetleme ve değerlendirme sonucunda komisyonun oybirliği ile alacağı karara göre; ana arı yetiştiriciliği için gerekli niteliklere ve altyapıya sahip gerçek veya tüzel kişiye ait işletme için “Ana Arı Üretim İşletmesi Değerlendirme Formu” (EK:1) düzenlenir. İşletmede üretimde kullanılan materyallerden numune alınarak ihbarı mecburî hastalıklar yönünden ilgili lâboratuvarda kontrolü yaptırılır. Uygun görülmesi durumunda ana arı üretim izni verilmek üzere tüm belgeler TÜGEM’e gönderilir. Yeterli bulunan işletmeye TÜGEM tarafından “Ana Arı Üretim İzni” verilir. İşletmenin kapasitesi de TÜGEM tarafından belirlenir. Yapılan değerlendirme sonucunda işletme ana arı üretimi için yeterli bulunmaz ise belirlenen noksanlıklar ilgiliye yazılı olarak bildirilir ve komisyonun uygun gördüğü sürede giderilmesi istenilir. Verilen süre sonunda işletme tekrar yerinde değerlendirilir. 

Üretim izni alacak işletmelerin kapasiteleri 300, 600, 900, 1800, 3000, 6000, 9000, 12000, 15000,…. adet/yıl şeklinde belirlenecektir.

Ana arı üretim izni alacak 6000 adet /yıl ve üzerinde üretim yapmayı plânlayan işletmelerin üretim izni aldığı tarihten itibaren 3 ay, daha önceden üretim izinli işletmelerin ise talimat yayınlanmasını takip eden 6 ay içerisinde; işletme bünyesinde üretimden sorumlu ziraat mühendisi (zooteknist) veya veteriner hekim veya arıcılık teknikeri istihdam etmesi gerekir. İşletme sahibi ve üretimden sorumlu kişi üretim kalitesi ve tekniği açısından Bakanlığa karşı sorumludur.

İzole bölgelerde koruma altına alınan arı ırkı veya ekotipinden farklı ana arının hiçbir şekilde üretimine izin verilmez.

TÜGEM, “Ana Arı Üretim İzni” verdiği işletmelerin ismini ve kapasitelerini Bakanlık web adresinde yayınlar.

7. KAPASİTE

Kapasitesini artırmak isteyen üretim izinli işletmeler, üretim sezonu başında (01 Mart-31 Mayıs) bağlı bulundukları Bakanlık İl Müdürlüğü aracılığı ile TÜGEM’e dilekçe ile başvuruda bulunurlar. Üretimin sürdürüldüğü yerdeki Bakanlık İl Müdürlüğünde, TÜGEM’in yetkilendirmesi ile 6. maddede belirtilen komisyon oluşturularak, işletmenin kapasite artırım talebi yerinde incelenir. İnceleme sonucunda düzenlenen Ana Arı Üretim İşletmesi Değerlendirme Formu ve ilgili belgeler nihaî karar için TÜGEM’e gönderilir. İşletmenin kapasitesi TÜGEM tarafından belirlenir. TÜGEM, işletmelerde yapılan kapasite değişimlerini Bakanlık  web adresinde yayınlar. İşletmeye ayrıca bilgi verilmez.

TÜGEM ve/veya komisyon kapasite belirlemede gerek görmesi durumunda, işletmenin ürettiği (en az 5 adet) ana arıların canlı ağırlık ve sperma sayısı ile hastalık bakımından incelenmesini de talep edebilir.

8. ANA ARI ÜRETİMİNİN KAYIT ALTINA ALINMASI VE SATIŞA SUNULMASI

Ana arı üretim izni verilen işletmeler bakanlıkça kayıt altına alınır. Her işletmeye Bakanlıkça bir kod numarası verilir. Yetiştirilen ana arılar pazarlanırken ana arı nakliye kafesleri üzerinde bu kod numarasının ve yetiştiricinin adı, soyadı veya ticaret unvanının bulunması ve ana arıların o yılın rengi (0-5 mavi, 1-6 beyaz, 2-7 sarı, 3-8 kırmızı, 4-9 yeşil) ile işaretlenmesi zorunludur.

9. ÜRETİM SÖZLEŞMESİ

 Üretim kapasitesi 3000 adet/yıl ve aşağı olarak belirlenen işletmeler, ana arı üretim izni almış yalnız bir ana arı üreticisi ile üretim sezonu başında üretim sözleşmesi yapabilirler. Sözleşme, imzalanmasını takip eden 15 gün içerisinde bağlı olunan Bakanlık İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Sözleşmenin bir örneği il müdürlüğünce TÜGEM’e gönderilir. Yukarıda belirtilen şartlarda üretim izni almış bir üretici yalnız bir AYB ile sözleşme yapabilir.

10.İŞLETMENİN SORUMLULUKLARI

İşletme;

• Ana arı üretim izni verilen günden başlayarak, üretim faaliyetlerini sezon boyunca hangi tarihlerde hangi bölgelerde sürdüreceğini Bakanlık il müdürlüğüne bildirmek,
• Adana, Mersin, Hatay, Antalya, Muğla, Aydın ve İzmir il sınırları içinde 01 Nisan – 15 Mayıs, diğer illerde 15 Nisan – 15 Temmuz tarihleri arasında işletmesinin kontrolünün yapılmaması durumunda, işletme denetiminin yapılması için arılığının bulunduğu Bakanlık il müdürlüğüne ve birliğine bilgi vermek,
• İşletmenin kapasitesi ne olursa olsun, her ana arı üretim biriminde (bir arılık) en fazla 2000 kutu ile üretim yapmak, 
• 9. maddede belirtilen ana arı üretim sözleşmesinin fesih olması halinde en geç 7 gün içerisinde İl Müdürlüğüne yazılı olarak bilgi vermek,
• Bakanlıkça yapılacak her türlü kontrol ve denetime yardımcı olmak, kontrol ve denetim giderlerini (araç temini, lâboratuvar) karşılamak,
• Ana arı üretim ve satış faaliyetiyle ilgili yapılan bütün iş ve işlemleri kayıt altına almak, istenmesi hâlinde söz konusu kayıt ve belgeleri yetkililerin incelemesine sunmak üzere en az 3 yıl süre ile saklamak,
• İşletmesinde üretimine müsaade edilen damızlık ana arı ırkı dışında başka ırk ana arı yetiştirmemek, ticaretini yapmamak,
• Genetik kirliliğe neden olmamak için ülkemiz ırkı yada ekotipi olmayan arılardan ana üretimi yapmamak,
• Bakanlık web sitesindeki yayınlanan kapasite ölçüsünde üretim ve satış yapmak,
• Üretimde kullanılan kovanlar, ruşet kovanlar ve çiftleştirme kutularının üzerine ana arı üretim iznine esas işletme kod numarasını yazmak,

• Herhangi bir nedenle üretim faaliyeti durdurulduğu zaman bunu bir ay içerisinde Bakanlık il müdürlüğüne ve birliğine bildirmek,

Yukarıda belirtilen şartlara uymak zorundadır.

11.DENETİM

Üretim izni almış işletmeler;

• İl müdürlüklerince 6. maddede oluşturulan komisyon tarafından (TÜGEM’ce görevlendirilecek konu uzmanı hariç) her yıl 01 Nisan - 15 Temmuz tarihleri arasında en az bir defa olmak üzere denetlenir. Komisyona, gerek görülmesi durumunda uzman çağrılabilir.
• Komisyonlar, bölgelerine il dışından gezginci olarak gelen ana arı işletmelerini de denetleyeceklerdir.
• Komisyonun gerek görmesi durumunda işletmede üretimde kullanılan materyallerden numune alınarak ihbarı mecburî hastalıklar yönünden ilgili lâboratuvarda kontrol yaptırır. 
• Denetleme sonucu düzenlenen “Ana Arı Üretim İşletmesi Kontrol Formu”  (EK:2)  31 Temmuz tarihine kadar işletmenin kayıtlı olduğu il müdürlüğüne ve TÜGEM’e gönderilir.
• İşletme, bünyesinde, izin verilen kapasite ölçüsünde ideal canlı materyal ve ekipman miktarını korumak zorundadır. Aksi takdirde işletmenin kapasitesi, kontrollerde tespit edilen işletme alt yapısı ve komisyonca önerilen üretim kapasitesine göre TÜGEM tarafından düşürülebilir. Kapasite düşümleri Bakanlık web sitesinde güncellenerek yayınlanır. İşletmeye ayrıca bilgi verilmez.
• İşletmede kullanılan damızlık ana arılar en fazla 2 yaşına kadar kullanılır. İki yaşını dolduran damızlık ana arıların değiştirildiği belgelendirilmeli ve denetimlerde ibraz edilmelidir.

Ana arı işletmesi kayıtlı olduğu ilin dışında gezginci olarak bulunması hâlinde, üretilen ırk özelliklerinin bozulmaması için bölge ve yer seçiminin daha hassas yapılması, bu konuda ana arı işletmelerine yardımcı olunması ve ana arı işletmelerinde damızlık ana arıya bağlı olarak üretilecek ana arılar dışında başka bir arı ırkının işletmede olmaması esastır. Birden fazla ırkla çalışacak  üretim birimleri arasında en az 15 km mesafe bulunması şarttır.

Komisyon, üretilen ana arıların kalite açısından denetlenmesiyle ilgili olarak, yumurtlayan ana arılı en az 50 çiftleştirme kutusunda koloni gücü  ve ana arının yumurtlama düzenini inceleyerek rapor tanzim edebileceği gibi, gerek görmesi hâlinde yumurtlayan en az 5 ana arıda canlı ağırlık başta olmak üzere sperm sayısı gibi özellikler bakımından inceleme yapılmasını sağlar ve sonucu işletme sahibine bildirir. 

Komisyonca yapılacak denetimlerde üretim tekniğine uygun üretim yapmayan ve talimata aykırılık tespit edilen ana arı işletmeleri, eksikliklerinin giderilmesi hususunda uyarılır. Belirtilen süre içerisinde eksikliklerini gidermeyen işletmelerin üretimleri bir yıldan az olmamak şartıyla geçici olarak durdurulur. Bir sonraki incelemede eksikliklerin tespit edilmesi durumunda bu işletmelerin ana arı üretim izinleri  komisyonun önerisi ile Bakanlık tarafından 5 yıl süre ile iptal edilir.

Ayrıca, AYB’den çıkan veya ihraç edilen üyelerin işletmeleri ile haklı bir gerekçesi olmadan üst üste iki yıl süre ile üretim yapmayan ve/veya işletmesinin denetimini yaptırmayan işletmelerin üretim izinleri Bakanlık tarafından iptal edilir.

Gerek görülmesi hâlinde Bakanlık merkez teşkilatı elemanlarınca da ana arı üretim işletmelerinin denetimi yapılır.

12.GENEL HÜKÜMLER

Önceden üretim izni almış ve üretim izni alacak işletmeler, talimatnamede geçen hüküm ve sorumlulukları kabul ve taahhüt etmiş sayılırlar.

Talimatnamede belirtilmeyen konularda karar vermeye ve tedbir almaya Bakanlık adına TÜGEM yetkilidir.

25.03.2008 tarih ve B.12.0.TUG.07.11-051 sayılı yazımız eki “Ana Arı Yetiştiriciliği Uygulama Esasları Talimatnamesi” yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu talimat onaylandığı tarihte yürürlüğe girer.

EK: 1

ANA ARI ÜRETİM İZİN ve KAPASİTE ARTIRIM
DEĞERLENDİRME FORMU

                                          

İli                     :...................................  İlçesi          :...................................

Üreticinin

Adı;………………….  Soyadı;……………………..Ticaret Unvanı:...........................................

TC Kimlik No      :………………………………          İşletme No ………….:…………………

Arılık adresi:...........................................................................................................................

İletişim adresi:…………………………..…………………………………….…………………….

Tel No (İş)                :................................             Tel No (Cep)            :………………………

Toplam koloni sayısı:................................

Damızlık koloni sayısı:...............................          

Damızlık ana arının ırk yada ekotipi:..................................

Erkek arı üretim çalışması yapılan koloni sayısı:...................................

Erkek arıların ırk yada ekotipi:....................................

Çiftleştirme kutu/kovan/ruşet sayısı:.................................

Ana arı üretim kapasitesi (adet/yıl) :..................................

Değerlendirmenin yapıldığı tarih :..................................

Değerlendirme sonucu: ......................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

İmza Adı Soyadı İşletme Sahibi	İmza           Adı Soyadı         İl Arı Yetiş.Bir.Tem.	İmza                        Adı Soyadı                      TÜGEM Tem.
İmza Adı Soyadı İl.Müd.Vet. Hekim	İmza                               Adı Soyadı          İl Müd.Teknik eleman	İmza                        Adı Soyadı                             Şube Md.

  


                                                                                                                                                  EK:2

ANA ARI ÜRETİM İŞLETMESİ KONTROL FORMU

                                                                                                                          Tarih:……/……/ 20…..

İl :.................................  İlçe:.................................        İşletme kod no  :..…...-…..….-………

Üreticinin adı, soyadı ve ticaret unvanı:.............................................................................................

Arılık adresi:...............................................................................................................................

Tel:…………………………

Bakanlıkça belirlenen işletme kapasitesi:…………….adet/yıl

Geçen dönem üretilip satılan ana arı sayısı  :……………………..

İşletme Alt Yapısı:

Toplam koloni sayısı:.................................

Damızlık koloni sayısı:.................................           

Damızlık ana arının ırk yada ekotipi:..................................

Erkek arı üretim çalışması yapılan koloni sayısı:...................................

Erkek arıların ırk yada ekotipi:....................................

Çiftleştirme kutu/kovan/ruşet sayısı:.................................

Değerlendirme tarihi itibariyle üretilen ana arı sayısı:..................................

Canlı materyal ve ekipman miktarına göre komisyonca önerilen üretim kapasitesi:…………adet/yıl

Açıklama:...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

İmza Adı Soyadı İşletme Sahibi	İmza Adı Soyadı İl Arı Yetiş.Bir.Temsilcisi	İmza Adı Soyadı  Uzman
İmza Adı Soyadı İl.Müd.Vet. Hekim	İmza                 Adı Soyadı     İl Müd.Teknik Eleman	İmza  Adı Soyadı   Şube Müd.